Denize girmeye veya seyretmeye gidildiğinde görülen kirlilik herkesi rahatsız etmektedir. Denizin üzerinde ve içinde her türlü plastik, çöp ve sanayi atıklarını görmek maalesef ki mümkün. Deniz kirliliği, sadece insanların attıkları plastik veya çöplerden kaynaklanmaz. Tarımsal ve endüstriyel bazı problemler de denizlerdeki kirliliğe neden olur. Deniz kirliliğini şöyle tanımlayabiliriz; partiküllerin, kimyasalların, evrensel atıkların, tarım ve sanayiden kaynaklanan pisliklerin denizlere girmesi, istilacı türlerin yaygınlaşmasıdır.

Denizlerde yaşanan kirliliğin kaynağında insan ve karasal etkenler vardır. Tarımsal yüzeysel akış, rüzgarın tozları ve atıkları yayması neticesinde gerçekleşir. Besin maddesi kirliliği, su kirliliğinin bir çeşididir. Denizlere aşırı derecede besin maddesi bırakılması da kirliliğe neden olur. Suya atılan besin maddeler yosun üremesinin artmasına neden olarak kirliliği tetikler. Denizlerin kirliliği uzun yıllara dayanır. Kirliliği önlemek adına uluslararası sözleşmeler 20.yüzyılda yürürlüğe girmiştir.

1950’li yıllardan başlayarak Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi konferanslarında deniz kirliliği konuşulmaya ve tartışılmaya başlamıştır. Bilim adamlarının bazıları okyanusların çok büyük ve derin olmasından dolayı çöpleri seyrettiğine inanmaktadır. Okyanusların seyreltme özelliğinin kirliliği zararsız boyutlara çekebileceğini düşündürmektedir. Deniz kirliliğinin temel nedenleri arasında;

• Deniz kenarına kurulan şehirlerin kanalizasyon ve diğer çöpleri
• Deniz kıyısındaki sanayi tesislerinin atıkları
• Okyanus ve denizlerde kurulmuş olan petrol çıkarma tesislerinin ve boru hatlarının çöpleri
• Deniz ve hava yolunu kullanan vasıtaların kirleri ve pislikleri
• İnsanların bilerek veya bilmeyerek attıkları çöpler
• Gemi kazaları özellikler petrol taşıyan gemilerin kazalarının oluşturduğu kirlilik

Denizlerde meydana gelen kirlilik sadece görüntü olarak rahatsız etmez. Aynı zamanda deniz ekosistemine zarar verir, insan sağlığını bozacak etkileri bulunur, denizlerdeki faaliyetleri engeller, denizin kaliteli kullanımına zarar verir. Denizin değerini azaltan her türlü madde ve enerjinin suya doğrudan ve dolaylı olarak bırakılması kirliliğe nedendir.

İnsanların kaliteli yaşamasına, ekolojik sistemin bozulmasına ve denizdeki canlılara zarar veren deniz kirliliği ülkemizin denizlerinde farklı nedenlerden meydana gelir. Ülkemizin denizlerindeki kirliliğin nedenleri şöyledir:

• Karadeniz: Karadeniz’de yapılan araştırmalar ve incelemelerde, organik madde miktarının, koliform bakteri sayısının ve bulanıklık gibi değerlerin normalin üzerinde olduğu tespit edilmiş. Karadeniz’deki deniz kirliliğinin nedenleri arasında; çöpler, atıklar, kanalizasyon suları, erozyon, karayolu ulaşımının denizin kıyısından yapılması, sanayi tesislerinin atıkları bulunur.
•  Marmara Denizi: İzmit Körfezi ve Haliç başta olmak üzere Marmara Denizi’nde kimyasal ve fiziksel kirleticilerin etkili olduğu görülmüş. Kentsel ve sanayi faaliyetlerinin dikkatsizce yapılması denizin daha fazla kirlenmesine neden olmuş. Ayrıca erozyon gibi doğal etkenler de kirlilik nedenlerindendir.
• Ege Denizi: Ege Denizi’nin kirlenmesinde; İzmir, Çanakkale Boğazı, Meriç ve Gediz Nehirleri, Büyük Menderes’in getirdiği kent ve sanayi atıkları, İzmir Körfezindeki petrol rafinerisi, deniz trafiğinin yoğun olması etkilidir.
• Akdeniz: İskenderun’daki petrol botu hattı, Mersin petrol rafinerisi, deniz yolu ulaşımı en etkili nedenlerdir.

Deniz kirliliğini önlemek için bazı tedbirler alınabilir. Uzaklaştırma ve arıtma tesislerinin kurulması ile başlanabilir. Kurulan arıtma ve uzaklaştırma tesisleri, kanalizasyonlardaki ve akarsulardaki atıkları arındırır. Böylece sular temiz bir şekilde denize bırakılır. Sanayileşmenin yoğun olduğu yerlerde ise atık sular direkt denize bırakılmamalıdır. Arıtma tesislerinde arıtılarak temizlenmeli, bırakılması gerekiyorsa arıtma yapıldıktan sonra denize bırakılmalıdır. Poşetlerin ve çöplerin denize atılmaması adına yeni projeler geliştirilmelidir.

Çöpten kastımız sadece insanların ferdi olarak attıkları değil. Büyük yük gemilerinin ve deniz vasıtalarının bıraktıkları çöpler de çöp kavramının içindedir. Gemiler denizlere çöp attığında ağır cezalar verilip önü kesilmelidir. Deniz kenarlarında ve sahillerde çöp toplama etkinlikleri düzenlenebilir. Ayrıca küçük yaştan itibaren insanlar deniz kirliliği konusunda bilinçlendirilmeli. Bilinçlendirme kirliliğin önüne geçme adına çok değerlidir. İnsanlardan denizleri kirletenlerin olması durumunda cezaların söz konusu olması da caydırıcı bir etken olabilir.