Bu süreçte sağlık çalışanları da kişisel koruyucu ekipmanlara her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyarlar. Ülkemizde Covid-19 hasta sayısının artması ile bu hastalar ile kontamine olmuş atıklar hastanelerden her gün atılmaktadır. Kontamine olmuş atık miktarındaki artış endişe kaynağı haline gelmiş durumdadır. Son zamanlarda hastalar, sağlık çalışanları ve hastalıktan korunmak isteyen sağlıklı insanlar da tek kullanımlık kişisel koruyucu ekipman kullanımına geçmiştir. Sonuç olarak tüm kullanılan bu ekipmanlar güvenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken tıbbi atık olarak karşımıza çıkmaktadır.
Yeni korona virüsün ilk ortaya çıktığı Wuhan’da, yetkililerin sadece hasta akını için yeni hastaneler inşa etmekten ziyade, yeni bir tıbbi atık tesisi inşa etmek ve 46 mobil atık arıtma tesisi kurmak zorunda kaldılar. Oradaki hastaneler, salgının zirvesinde kriz başlamadan altı kat daha fazla tıbbi atık üretmeye başladı.
2018’de küresel olarak yaklaşık 800 milyon kg tıbbi atık işleyen tıbbi atık şirketi Stericycle’e göre, ABD’deki kişisel koruyucu ekipmanlardan çöp arttı ve şimdi gıda gibi genellikle tıbbi atık olarak kabul edilmeyen bazı şeyler COVID-19 hastasıyla temasa geçtikten sonra daha dikkatli kullanılmalıdır.
Endişeleneceğimiz konu sadece tıp merkezlerinden gelen atıklardan değil. Hastalık hastanelerin ötesinde halk içerisinde de yayılma eğiliminedir. Her Covid-19 hastası hastaneye yatmaz bazı insanlar az semptomlar ile evlerinde kendiliğinden iyileşebilir ama bu durum bu insanların bulaştırıcı olmadığı anlamına gelmez. Asemptomatik olanlar, attıkları çöplerin kontamine olduğunu bilemeyebilir. Bu durum, insanların bol miktarda virüs yüklü çöp ürettiği anlamına gelir. Virüs laboratuvar koşullarında yapılan bir araştırmaya göre, virüs sanitasyon işçileri için endişe vericidir, çünkü virüs karton üzerinde bir güne kadar ve metal ve plastik üzerinde daha uzun süre devam edebilir.
Ancak çöpleri açık bir şekilde ortamlara bırakmak yerine düzgün bir şekilde paketlenirse ve işçiler özellikle koruyucu eldivenler kullanırlar ise bu durumda salgının yayılmasının önüne geçebiliriz. Ayrıca iş yerinde iken, insanlardan uygun sosyal mesafelerini korumak da dahil olmak diğer koruyucu önlemeleri almaları durumda sanitasyon çalışanlarının risklerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün önerilerine göre, özellikle sağlık kurumlarında atık yönetiminde görevli kişiler; botlar, önlükler, uzun kollu önlükler, kalın eldivenler, maskeler ve gözlükler veya yüz kalkanları dahil olmak üzere uygun giysiler giymesi gerektiğinin altını çizmektedir.
Neyse ki, şimdiye kadar uygulanan koruyucu çabalar karşılığını verdi. WHO’nun 19 Mart tarihli teknik özetine göre, “Sağlık atıklarının işlenmesi sırasında doğrudan ve korunmasız insan temasının COVID-19 virüsünün bulaşmasına yol açtığına dair bir kanıt yok”. Pandemi büyüdükçe, atıklar da artacak ve bu çöpleri güvende ve içerde tutmak kriz bitene kadar topluluklar için bir meydan okuma olmaya devam edecektir.