Gürültü Kirliliği

Gürültü kirliliğini kısaca tanımlamamız gerekirse, sesin insanlar üzerinde rahatsız edici boyutlara ulaşarak, fiziksel ve psikolojik olarak olumsuz etkilere neden olma durumudur.

Gürültü kirliliğinin günümüz çevre sorunlarının başında gelmesinin temel nedeni metropol hayatı süren milyonlarca insanın bu kirlik ile sık sık karşı karşıya gelmesidir.Özellikle metropollerde gürültü kirliliği yoğun olarak hissedilmektedir. Bu alanlarda yaşanan gürültü kirliliği başta kara taşıtları olmak üzere, trafik, korna sesleri,mücavir sınırlar içerisindeki çeşitli endüstri tesisleri, konut alanlarındaki eğlence yerleri, yol bakım ve onarım çalışmaları, inşaat ve onarım faaliyetleri, hava yolu, demiryolu, limanlardan ve havalimanları da gürültü kirliğine neden olan faaliyetler arasında sayılabilir. Ayrıca özellikle yaz aylarında sokak aralarında yapılan sokak düğünleri ise başlı başına ayrı bir kirlilik olarak karşımıza çıkmaktadır.

Tüm bu gürültü kaynaklarından çevreye yayılan sesin belirli bir seviyenin üzerine çıkması ile gürültü kirliliği oluşmaktadır. Gürültü kirliliğine maruz kalınması sonucu ise, insanların işitme sağlığı ve algılama yetileri olumsuz etkilenmekte ayrıca fizyolojik ve psikolojik dengeleri bozulmaktadır. İş yerlerinde maruz kalınan gürültü ise iş veriminin düşmesine neden olmaktadır.

Gürültünün insanlar üzerindeki etkisi genel olarak dört kategoride incelenmektedir;

1.Fiziksel Etkileri: Geçici veya sürekli işitme bozuklukları gibi fiziksel sağlık etkileri.

2.Fizyolojik Etkileri: Kan basıncının artması, dolaşım bozuklukları, solunumda hızlanma, kalp atışlarında yavaşlama, ani refleks gibi fizyolojik etkiler.

3.Psikolojik Etkileri: Davranış bozuklukları, aşırı sinirlilik ve stres.

4.Performans Etkileri: İş veriminin düşmesi, konsantrasyon bozukluğu, hareketlerin yavaşlaması.

Gürültünün insana vereceği zararın derecesi maruz kalınan gürültü derecesi ile maruz kalma süresi ile ilgilidir. Her ne kadar ses ile gürültü arasındaki fark insandan insana değişse de, gürültünün tanımlanabilmesi için etkilerine göre bazı aralıklar belirlenmiştir.  Bu aralıklar aşağıda yer alan tabloda verilmiştir.

Çalışma hayatında gürültü çalışma verimini etkilediği gibi, meslek hastalıklarının yaklaşık %10’u da gürültü sonucu meydana gelen işitme kaybı nedeni ile gerçekleşmektedir.

Gürültü Kaynakları

Gürültü Kaynakları

A. Seslerin doğuş biçimlerine göre gürültü kaynakları Akustik kirlilik oluşturan gürültüler; kaynak ve alıcıların bir çevredeki konumuna ve yayılma yollarına bağlı olarak iki grupta incelebilir:

1. Yapı dışı gürültüler

Yapıların dışında yer alan kaynaklardan üretilen ve gerek yapı içindeki hacimleri ve gerekse de yapı dışındaki açık alanları kullanan kişileri etkileyen gürültülerdir. Bunlar da şu şekilde gruplandırılabilir:

• Ulaşım gürültüleri (Karayolu, denizyolu, demiryolu, uçak ve havaalanı gürültüleri)
• Endüstri gürültüleri (araç, gereç ve makineler ile işyerlerindeki çeşitli faaliyetlerden doğan gürültüler)
• Yapım (şantiye) gürültüleri (yol ve bina yapım işlerinin ve yapım makinelerinin gürültüleri)
• İnsan etkinliklerine ilişkin gürültüler (yüksek sesle konuşma, spor ve atış alanları, müzik sesleri vb)
• Eğlence ve ticari amaçlı gürültüler (açık hava sinemaları, eğlence yerleri, reklam ve propagandalar gibi)

2. Yapı içi gürültüler

Yapıların içinde yer alan kaynaklardan doğan seslerdir.

• Konuşma, yürüme ve yükseltilmiş müzik sesleri,
• Darbe ve eşya sürtünmeleri ile ev araçlarının gürültüleri
• Büro ve garaj gibi yapı içinde yer alan her türlü işyerinden gelen gürültüler
• Çeşitli makine ve donanımların gürültüleri (asansör, tesisat v.b.)

B. Akustik yönden gürültü kaynakları

1. Noktasal gürültü kaynakları

Gürültü kaynağı ile gürültüden etkilenen hassas durumdaki alıcı arasındaki mesafenin kaynağın en büyük boyutunun 2 katından büyük olduğu durumda değerlendirilen kaynak noktasal kaynak olarak ele alınmaktadır. (TS ISO 9613-2) Diğer bir deyişle, boyutları ürettiği sesin dalga boyundan çok büyük olan ve her yöne eşit olarak dağıtım yapan (küresel) kaynaklardır. Fiziksel açıdan sabit veya statik olabilirler. Bir yörede yer alan ve alıcılara yeterince uzak olan bir tek eğlence yeri bu gruba örnek verilebilir.

2. Çizgisel gürültü kaynakları

Birden fazla noktasal kaynağın aynı doğrultu üzerinde yan yana bulunması durumu ile oluşan kaynak çizgisel kaynak olarak ele alınmaktadır. Alıcının konumu, alıcı ile kaynak arasındaki mesafe ve kaynak uzunluğuna bağlı olarak işlek bir yol, yan yana yer alan ve aynı alıcıyı etkileyen çok sayıdaki eğlence yerleri bu gruba örnek verilebilir.

3. Alansal (düzlemsel) gürültü kaynakları

Bir düzlem üzerinde yer alan gürültü kaynakları alansal kaynak olarak ele alınmaktadır. Alıcı noktaya yakın olan bir eğlence yeri bu gruba örnek verilebilir.