Küresel ısınma, iklim krizi, kirlilik ve daha pek çok çevresel sorun, insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük zorluklardan bazıları. Ancak bu sorunları ele almak ve daha sürdürülebilir bir yaşam sürmek mümkün. İşte bu konuda farkındalık yaratan, etik yaşam ve sürdürülebilirlik konularını ele alan filmler:

Climate Extremes: At the Abyss?

İklim değişikliğinin doğrusal olmayan etkilerine, devrilme noktalarına ve okyanus sirkülasyonlarının ardındaki bilime odaklanan bu belgesel, uzman görüşleriyle farkındalık yaratıyor.

📺 İzle: Climate Extremes: At the Abyss?

Before the Flood (Tufandan Önce)

Leonardo DiCaprio’nun başrolde yer aldığı bu belgesel, küresel ısınmanın etkilerini ve sürdürülebilir bir gelecek için yapılması gerekenleri ele alıyor.

📺 İzle: Before the Flood

An Inconvenient Truth (Uygunsuz Gerçek)

Al Gore’un bu çarpıcı belgeseli, küresel ısınmanın dünya üzerindeki etkilerini gözler önüne seriyor ve harekete geçme çağrısında bulunuyor.

📺 İzle: An Inconvenient Truth

Wall-E

Pixar’ın bu animasyon filmi, dünyanın çöp yığınına döndüğü bir geleceği ele alarak çevre bilincini etkileyici bir şekilde aşılıyor.

📺 İzle: Wall-E

Our Planet (Gezegenimiz)

David Attenborough’un anlatımıyla, dünyanın çeşitli ekosistemlerini ve bu ekosistemlerin karşı karşıya olduğu tehditleri gözler önüne seren bir belgesel.

📺 İzle: Our Planet

Chasing Ice

James Balog’un buzulların erimesini belgeleyen çalışmaları, küresel ısınmanın dramatik etkilerini somutlaştırıyor.

📺 İzle: Chasing Ice

Final Straw: Food, Earth, Happiness

Masanobu Fukuoka’nın kitabından esinlenerek çekilen bu belgesel, gıda ve sürdürülebilirlik konularını ekolojik ve sosyal çözümlerle ele alıyor.

📺 İzle: Final Straw

A Plastic Ocean (Plastik Okyanus)

Okyanuslara verdiğimiz zararı etkileyici ve gerçekçi bir şekilde gösteren bu belgesel, çevre bilinci oluşturmak için mutlaka izlenmeli.

📺 İzle: A Plastic Ocean

Tomorrow (Demain)

Sorunların değil, çözümlerin peşinden giden bu belgesel, tarım, enerji ve eğitimde sürdürülebilir yaklaşımlara odaklanıyor.

📺 İzle: Tomorrow

Waste Land

Sanatçı Vik Muniz’in dünyanın en büyük çöplüğünden topladığı malzemelerle yaptığı sanat eserleri, geri dönüşümün gücünü etkileyici bir şekilde anlatıyor.

📺 İzle: Waste Land

Avrupa Birliği (AB), Karbon Sınır Ayarlama Mekanizması’nın (CBAM) uygulanmasında, sanayilerin yeşil dönüşümünde ve yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişte gelişmekte olan ülkelere ve En Az Gelişmiş Ülkelere (LDC’ler) destek vermeye kararlıdır. AB ayrıca karbon fiyatlandırma sistemlerini tanıtmak veya geliştirmek isteyen ülkelere de yardımcı olmayı taahhüt eder.

CBAM yönetmeliği doğrultusunda, AB Komisyonu, geçiş döneminin sona ermesinden önce 2025 yılına kadar CBAM’ın gelişmekte olan ülkeler üzerindeki etkisini ve sağlanan teknik yardımın sonuçlarını değerlendirmek üzere bir çalışma gerçekleştirecektir.

CBAM’ın mevcut kapsamındaki mallar göz önüne alındığında, gelişmekte olan ülkeler ve LDC’ler bu önlemden en çok etkilenen ülkeler değildir. Dünya Bankası’nın Göreceli CBAM Maruziyet Endeksi, karbon emisyon yoğunluğu ve CBAM ürünlerinin AB’ye ihracatı kullanılarak üçüncü ülkelerin CBAM’a maruziyetinin ilk değerlendirmesi için bir araç sunar.

CBAM İçin Rehberlik ve Teknik Destek
AB Komisyonu, AB dışındaki işletme operatörlerine yardımcı olmak için, CBAM hakkında kapsamlı bir rehber doküman hazırlamıştır. Bu rehber dokümana, Türkçe de dahil olmak üzere çeşitli dillerde “Rehberlik” başlığı altından ulaşılabilir. Ayrıca, AB, web sitesinde ayrıntılı açıklamalar içeren kayıtlı webinarlar sunmakta ve CBAM uygulamasına özgü ihtiyaçlara göre uyarlanmış teknik destek ve kapasite geliştirme hizmetleri sağlamaktadır.

Yeşil Dönüşüm için Destek
CBAM’dan elde edilen gelecekteki gelirler, gelişmekte olan ülkelerdeki ve LDC’lerdeki yeşil dönüşümü finanse etmek için özel olarak tahsis edilmemiştir. Ancak, AB’nin bu ülkelerdeki yeşil dönüşüm desteği oldukça kapsamlıdır, özellikle Küresel Geçit (Global Gateway) çerçevesinde ve Afrika’da, özellikle AB-Afrika Küresel Geçit Yatırım Paketi kapsamında. Küresel Geçit programları, Afrika-AB Yeşil Enerji Girişimi (AEGEI) veya Güney Afrika, Hindistan, Endonezya, Vietnam ve Senegal ile Adil Enerji Dönüşümü Ortaklıkları (JETP) gibi girişimleri içerir. Bu girişimler, enerji sistemlerini karbonsuzlaştırmaya ve üretimdeki emisyon yoğunluğunu azaltmaya katkıda bulunarak ihracattaki gömülü karbon emisyonlarını düşürür.

AB’nin komşuluğundaki ülkeler için CBAM ile bağlantılı birçok spesifik girişim ve proje bulunmaktadır. Örnekler:

• Küresel Avrupa (NDICI – Global Europe) Aracı
• Yeşil yatırımları hızlandırmak için AB ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın taahhütleri
• Teknik Yardım ve Bilgi Değişimi (TAIEX) ve eşleştirme projeleri

AB SKDM nedir?

AB SKDM, çimento gibi AB’ye giren, sera gazı (SG) yoğunluğu yüksek bazı ürünlerin üretimi sırasında salınan sera gazlarının adil bir şekilde fiyatlandırılmasına yönelik olan, AB’nin dönüm noktası niteliğindeki aracıdır. AB’nin iklim hedeflerinin zayıflatılmasını engelleyecek ve AB üyesi olmayan ülkelerde daha temiz sanayi üretimini teşvik edecektir. 1 Ekim 2023 tarihinden itibaren AB’nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (AB SKDM) geçiş dönemi dâhilinde uygulanmaktadır.

AB’ye çimento ürünleri gönderen bir üretici olarak, AB SKDM’nin uygulanmasında ve bunun sonucunda iklim değişikliğiyle mücadelede kilit bir role sahipsiniz.

 Bunun benim için anlamı nedir?

AB SKDM’nin geçiş döneminin uygulanmaya başlamasının ardından AB ithalatçılarının her 3 ayda bir AB’ye ithal ettikleri çimento ürünlerinin ve bunların üretimi sırasında salınan sera gazlarının (bu ürünlere gömülüdür) miktarını ve menşe ülkede ödenmesi gereken karbon fiyatını bildirmesi gerekmektedir.

Üretici olarak, yukarıda belirtilen bilgileri ithalatçılara iletmeniz gerekir. Böylece ithalatçılar, AB’ye ithal ettikleri ürünlerdeki gömülü emisyonları doğru olarak bildirebilecektir. Bu aynı zamanda üretim süreçlerinizdeki sera gazı emisyonlarını azaltma ve iklim değişikliğine karşı verilen mücadeleye katkıda bulunma fırsatı da sunmaktadır.

Avrupa Komisyonu nasıl yardımcı oluyor?

Avrupa Komisyonu, geçiş döneminde olan yeni sistemde size rehberlik etmek için, birçok dilde sunulan uygulama rehberinin yanı sıra size ve uluslararası ticaret ortaklarınıza yönelik e-öğrenme materyalleri sunmaktadır.

Siz ve AB’de bulunan ithalatçı (veya ithalatçı adına hareket eden gümrük temsilcisi) arasındaki bilgi alışverişini kolaylaştırmak için Avrupa Komisyonu bir Excel iletişim şablonu oluşturdu. Şablon, üretilen ürünlerin gömülü emisyonlarını belirleme aracı olarak kullanılabilir. Özet çalışma sayfasındaki bilgiler daha sonra AB’deki ithalatçı ile paylaşılabilir. Özet çalışma sayfası, üç aylık SKDM raporu için AB’deki ithalatçı tarafından ihtiyaç duyulan bilgileri içerir. Farklı sektörler için doldurulmuş şablon örnekleri ve şablonun nasıl kullanılacağına dair kaydedilmiş bir kurs, Komisyon’a ait SKDM web sitesinde bulunabilir.

Çimento Ürünleri Üreticilerinin 1 Ekim 2023 Tarihinden İtibaren AB SKDM Geçiş Döneminde Unutmamaları Gereken Önemli Hususlar

Çimento üreticileri, AB’deki ithalatçılara veya onların gümrük temsilcilerine bilgi aktaracak ve ithalatçılar ile temsilciler üç ayda bir bildirimde bulunacaktır.

• Bir önceki çeyrekte AB’ye ihraç edilen çimento ürünlerinin miktarı (ton cinsinden).
• Doğrudan CO2 emisyonları, AB’ye ihraç edilen ürünlerin üretimi sırasında, tesis veya üretim sahası düzeyinde gömülüdür.
• Bu ürünlerin üretimi sırasında tüketilen elektriğin üretiminden kaynaklanan, ürünlere gömülü dolaylı emisyonlar.
• İthal edilen ürünlerdeki gömülü emisyonlar için herhangi bir indirim veya diğer tazminat biçimleri hakkında bilgi dâhil menşe ülkede ödenmesi gereken tüm karbon ücretleri.
• Üretilen SKDM ürünleri hakkında üretim süreci ve ürüne bağlı olarak sektöre özel parametreler gibi bağlamsal bilgiler.

Hangi çimento ürünleri SKDM kapsamına girer?

Yeni bildirim yükümlülükleri kapsamına giren çimento ürünleri, 2023/956 sayılı SKDM Yönetmeliği (AB) Ek I’de ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Örneğin Kombine Nomenklatüre (CN) göre belirlenen demir ve çelik ürünlerini içerir: 2523 21 00 – Beyaz Portland çimentosu, (suni olarak renklendirilmiş olsun olmasın). Ürettiğiniz ürünlerin SKDM kapsamına girip girmediğini öğrenmek için, yakında SKDM web sitesinde kullanıma sunulacak olan self servis SKDM değerlendirme aracını veya TARIC danışma aracını kullanabilirsiniz.

SKDM ürünlerinin gömülü emisyonlarını nasıl belirlemeliyim?

SKDM ürünlerinin gömülü emisyonlarının belirlenmesine yönelik metodoloji 2023/1773 sayılı Uygulama Tüzüğünde (AB) belirtilmiştir. SKDM web sitesinde, özellikle üçüncü ülkelerdeki operatörler ve sektöre özel rehberlik için hazırlanan kayıtlı webinar ve e-öğrenme modülü aracılığıyla daha fazla bilgi alınabilir. Yukarıda bahsi geçen uygulama yönetmeliği, emisyonların belirlenmesinde iki şekilde esneklik sağlamaktadır:

1. 31 Aralık 2024 tarihine kadar yapılacak ithalatlar için, ürünlerin gömülü emisyonları, benzer kapsam ve doğruluk sağlayan diğer yöntemler kullanılarak belirlenebilir. Bunlar (a) bir karbon fiyatlandırma planını, (b) zorunlu bir emisyon izleme planını veya (c) tesiste gerçekleştirilen bir emisyon izleme planını temel alabilir.
2. Tahminî değerler (varsayılan değerler dâhil), karmaşık ürünlerin toplam gömülü emisyonlarına nispeten küçük bir katkısı olan girdi malzemeleri veya alt süreçler için kullanılabilir (ör.<%20

Verilerimi doğrudan Avrupa Komisyonu’na bildirebilir miyim?
Ocak 2025’ten itibaren üçüncü ülkelerdeki operatörler, SKDM Sicilinin operatör portalı aracılığıyla doğrudan Avrupa Komisyonu’na bilgi sağlayabilecektir. Operatörler, tesisleri ve üretilen SKDM ürünlerindeki gömülü emisyonlar hakkında bilgi sağlayabilir. Operatörler bu tür bilgileri AB’deki ithalatçılar ile paylaşmak isteyip istemediklerine karar verebilirler. Bu doğrudan bildirimin amacı, verilerin sadece bir kez raporlanabilmesi ve bunun ardından ithalatçıların kolayca bu verilere başvurabilmesi sayesinde idari yükü azaltmaktır. Ayrıca doğrudan raporlama, bazı hassas verilere sadece yetkililerin erişebilmesine olanak tanır.