Toprak Kirliliği Nedir?
Tanım:
Toprak kirliliği, topraktaki zehirli kimyasalların (atıkların veya kirleticilerin) insan sağlığı ve/veya ekosistem için risk oluşturacak kadar yüksek konsantrasyonlarda varlığı olarak tanımlanır. Toprakta doğal olarak bulunan kirleticilerin seviyeleri doğal olarak bulunması gereken seviyeleri aşarsa, toprak kirliliğinden bahsedilebilir.
Toprak Kirliliği Nedenleri
Kirlenmiş veya kirlenmemiş olsun, tüm toprak çeşitleri çeşitli bileşikler (kirleticiler) içerir. Bu kirleticiler, metaller, inorganik iyonlar ve tuzlar (örneğin fosfatlar, karbonatlar, sülfatlar, nitratlar) ve birçok organik bileşik (lipidler, proteinler, DNA, yağlı asitler, hidrokarbonlar, PAH’lar, alkoller, vb.) içerir. Bu bileşikler esas olarak topraktaki mikrobiyal aktivite ve organizmaların ayrışması (örneğin, bitkiler ve hayvanlar) yoluyla oluşur. Ek olarak, çeşitli bileşikler atmosfere, yağış suyuna, rüzgar aktivitesine, toprağın içinden akan yüzeysel su gövdelerine ve sığ yeraltı sularına girerlerdiğer türdeki toprak bozulmalarına sebep olabilirler. Toprak kirleticilerinin miktarı doğal seviyeleri aştığında kirlilik oluşur. Toprak kirliliğine neden olduğu iki ana etmen vardır: antropojenik (insan yapımı) etmenler ve doğal etmenler.
Doğal Kirleticiler Yapay Kirleticiler
Toprak Kirleticileri Türleri
Toprak kirliliği kirleticilerden ve atıklardan oluşmaktadır. Toprağın başlıca kirleten maddeler biyolojik ajanlar ve bazı insan faaliyetleridir. Toprağı kirleten insan faaliyetleri; zirai ilaç kimyasallarıyla bitkileri enfeste eden tarımsal uygulamalardan, kentsel ya da endüstriyel atıklara ya da çeşitli zehirli maddelerle kirleten radyoaktif emisyonlara kadar uzanır.
- Biyolojik etmen
- Tarımsal uygulamalar
- Çevreye zararlı kirleticiler
- Kentsel atık
- Endüstriyel atık
Toprak Kirleticilerin Örnekleri
Toprağı zehirleyebilecek çok çeşitli kirleticiler var. En yaygın ve sorunlu toprak kirleticilerine örnekler aşağıda bulunabilir.
Kurşun (Pb), Cıva (Hg), Arsenik (As), Bakır (Cu), Zınc (Zn), Nıckel (Nı), Pah (Poliaromatik Hidrokarbonlar), Herbisitler / Böcekler
Toprak Kirliliğinin Etkileri
Toprak kirliliği bitki, hayvan ve insanları etkiler. Herkes toprak kirliliğine duyarlı olsa da; toprak kirliliği etkileri, yaş, genel sağlık durumu, kirleten türü ve kirletilen maddelerin teneffüs edilmesi veya yutulması gibi diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bununla birlikte, çocuklar genellikle kirletici maddelere maruz kalma konusunda daha hassastırlar; oyun oynarken toprakla yakın temasta bulunurlar. Hastalık için daha düşük eşiklerle birlikte, yetişkinlere göre çocuklar için daha yüksek riskleri tetikler. Bu nedenle, özellikle son derece sanayileşmiş bir bölgede yaşıyorsanız, çocuğunuzun orada oynamasına izin vermeden önce toprağı test ettirmek çok önemlidir.
Toprak Kirliliğine Bağlı Hastalıklar
İnsanlar toprak kirliliğinden, topraklardan çıkıpyukarı doğru hareket eden gazların teneffüs edilmesiyle veya zemindeki çeşitli insan faaliyetlerinden dolayı rüzgar tarafından bozulan ve taşınan maddenin solunması yoluyla etkilenebilir. Toprak kirliliği; baş ağrısı, mide bulantısı, yorgunluk, deri döküntüsü, göz tahrişi ve nöromüsküler tıkanıklık, böbrek ve karaciğer hasarı ve çeşitli kanser türleri gibi daha ciddi durumlarla sonuçlanansağlık sorunlarına neden olabilir.
Toprak Kirliliği Gerçekleri
Toprak, çeşitli kaynaklardan toprağa karışan kirletici maddeleri toplar ve bazen konsantre hale getirir. Az miktarda kirletici madde birikir ve çevre koşullarına (toprak türleri dahil) ve salınan kirleticinin parçalana bilirliğine bağlı olarak yüksek seviyelere ulaşabilir ve toprağı kirletebilir. Toprak kirlenmişse, orada yetiştirilen sebze ve meyveler de kirlenmiş olabilir. Bunun nedeni, toprakta bulunan toprak kirleticilerinin çoğunun, bitkiler tarafından ekstrakte edilmesidir. Bu nedenle, yenilebilir bir şey yetiştirmeye başlamadan önce toprağı test ettirmek her zaman ihtiyatlı olur. Bahçeniz bir sanayi veya madencilik alanının yakınında veya bir ana havaalanı, liman, toprak dolgu, dökümhanenin 1 mil yakınında bulunuyorsa, toprak kirliliği konusunda hassas davranıp önlem almak daha önemlidir.
Toprak ile alakalı diğer yazımıza göz atmak ister misiniz?
Ek: